در مقاله ي قبل با نام «خشونت و تجاوز ارمغاني براي زنان» دو بحث "خشونت خانگي " و "تجاوز جنسي " در غرب را مورد بررسي قرار داديم و در ادامه ديدگاه اسلام را در رابطه با منزلت زن در قالب كلمات گهربار امام علي (عليه السلام) آورديم . حال در ادامه ي اين سلسله مباحث ، رشد روزافزون طلاق در غرب و سرنوشت خانواده هاي تك سرپرست را از ديد آمار منتشر شده از منابع غربي مورد بررسي قرار مي دهيم و همزمان ، ديدگاه متعادل و به دور از افراط و تفريط اسلام را در اين باب شرح خواهيم داد :

طلاق ، شيوه رسمى پايان دادن به زندگى خانوادگى است كه قدمت تاريخى آن با ازدواج برابرى مى‏كند. طلاق ، شرايط و مقرّرات متفاوتى در اديان و فرهنگ‏هاى گوناگون دارد.

" بين سال هاي 1960 و 1970 ميزان طلاق در بريتانيا به طور ثابت هر سال 9 درصد افزايش يافت و در طي آن دهه دو برابر شد .سال 1972 ،در طي قوانيني كه طلاق را آسانتر كرد ، ميزان طلاق مجددا دوبرابر شد . در سالهاي اخير با اينكه اين ميزان تا اندازه اي تثبيت شده ، باز هم در سطح بسيار بالايي قرار دارد."(1)

ميزان بالاي طلاق و كاهش رو به رشد ازدواج هاي رسمي ، معضلي است كه انديشمندان غربي را به فكر واداشته و هراس از آينده اي نامعلوم را به دلها افكنده .

آمارهايي كه نشان از اين مسئله ي اجتماعي دارد ، آنقدر زياد است كه از حوصله ي اين مقاله خارج است . در اين مجال فرصت را غنيمت مي شماريم  وطلاق را از ديدگاه اسلام مورد بررسي قرار مي دهيم :

در رابطه با طلاق ، افراط و تفريط هاي فراواني وجود دارد . مثلا" مسيحيت كاتوليك، به جز در مورد ثبوت خيانت زن ،  مشروعيتى براى طلاق قايل نيست. از اين‏رو، زن و شوهرى كه به هر دليل دچار ناسازگارى‏هاى شديد زناشويى مى‏شوند، مجبورند به رابطه ي بيمارگونه ي خود ادامه دهند. همچنين در فرض نامشروع بودن طلاق، نگرانى از ناكامى و شكست در روابط زناشويى، بسيارى از افراد را از تشكيل خانواده بازمى‏دارد و اين امر طبعا گسترش روابط جنسى نامشروع را در پى خواهد داشت."(2)

نگاه نامتعادل ديگر زماني اتفاق مي افتد كه قوانين مربوط به طلاق را آنقدر ساده ميگيرند كه در مورد بريتانيا - همان طور كه در بالا آمد -  ناگهان آمار طلاق دوبرابر مي شود .

اسلام ، مشروعيت حقوقى طلاق را امضا كرده است ، البته اين هرگز به معناى كنار آمدن اسلام با طلاق نيست؛ چرا كه بر حسب روايات دينى، "طلاق مبغوض‏ترين عمل حلال به شمار آمده است" .(3)

در بيان آيات و روايات متعدد در اسلام ، ازدواج و تشكيل خانواده تاكيد بسيار شده است ، اما اين ديدگاه متعادل ، نه تنها به ادامه ي يك رابطه ي از سر اجبار و آسيب ، راي موافق نمي دهد ، بلكه در سوره اي از كتاب روشنگر خود بدان اشاره مي كند ، ولي در قالب چارچوبي اصولي و شرايط و مقررات خاص.

قربانيان آمار بالاي طلاق هاي توافقي در غرب ، زنان و كودكاني هستند كه در ظاهر آزادند و از موهبت اين آزادي غربي است كه مجبور به ماندن ، در چارديواري نامطلوب خود نيستند ، اما عاقبت شان چه خواهد شد ؟

قرآن كريم در سوره ي طلاق مي فرمايد :

- " فارقوهن بمعروف " ، " (اي مردان ) به طرز شايسته اي از آنان جدا شويد !" – آيه 2

- " آنها ( زنان مطلقه ) را هرجا خودتان سكونت داريد و در توانايي شماست سكونت دهيد ؛ و به آنها زيان نرسانيد تا كار را بر آنان تنگ كنيد ( و مجبور به ترك منزل شوند )" – آيه 6

اين است نمونه اي از رفتار همراه با متانت و تدبير .

آنچه بارها و بارها شنيده ايم اين است كه در ايران "حق طلاق " با مرد است ، اما اگر ديدگاه اسلام و قوانين مدني ايران را بار ديگر با دقتي افزون نگاه كنيم ، در مي يابيم كه اسلام با برخى جرح و تعديل‏ها در قاعده ي اوليه طلاق، كوشيده است از يك‏جانبه‏گرايى به نفع مردان، كه در بسيارى از موارد منجر به تضييع حقوق زنان مى‏گردد، جلوگيرى كند؛ ثبوت حق طلاق براى زن در فرض ناتوانى يا خوددارى شوهر از پرداخت نفقه، اعتبار قاعده «عسر و حرج» در زندگى زناشويى و نيز قاعده «اشتراط در ضمن عقد» از مهم‏ترين اين جرح و تعديل ها مي باشد  .

نكاتى كه بيان شد در قوانين مدنى ايران به طور كامل لحاظ گرديده‏اند:

 ماده 1129 مى‏گويد: «در صورت استنكاف شوهر از دادن نفقه و عدم امكان اجراى حكم محكمه و الزام او به دادن نفقه، زن مى‏تواند براى طلاق به حاكم رجوع كند و حاكم ، شوهر او را اجبار به طلاق مى‏نمايد .

 قاعده «اشتراط وكالت زن در طلاق» نيز در ماده 4 قانون ازدواج مصوّب سال 1310 لحاظ گرديده است. بر حسب اين قاعده، زن مى‏تواند در عقد نكاح ، وكالت خود را از طرف شوهر در اجراى صيغه طلاق شرط كند و اين شرط مى‏تواند مطلق يا مقيّد به شرايطى خاص باشد؛ مثلاً، در صورتى كه شوهر با او بدرفتارى و ناسازگارى كند .  (4)

خانواده هاي تك والديني

آنانكه بيشترين تاثير را از طلاق ميگيرند ، كودكان بيگناهي هستند كه وارثان نسل بعدي مي باشند . "برآورد شده است كه تقريبا 40 درصد كودكان متولد شده در انگلستان در سال 1970 در مرحله ي قبل از بزرگسالي عضو يك خانواده ي تك سرپرست خواهند بود . "(5)

به وجود آمدن خانه هايي كه فرزندان با پدر و يا اكثرا با مادر زندگي مي كنند ، به دو طريق ايجاد مي شود : يا طلاق ، يا تشكيل خانواده بدون ازدواج رسمي .

امروزه خانواده هاي تک والديني ،  حدود يک سوم خانواده هاي آمريکايي و درصد زيادي از خانواده هاي غربي را تشكيل مي دهد .

آدام بورسوا نويسنده و محقق مسائل اجتماعي در ايالت ايلي نويز آمريكا مي‌گويد: براساس تحقيقات انجام شده، خانواده‌هاي امروزي كه بدون ازدواج به‌وجود مي‌آيند ، منبع قوي براي شكل‌دهي تربيت فرزندان ندارند و نمي‌توانند وجدان اخلاقي كودك را به خوبي شكل دهند. اين خانواده‌ها رو به متلاشي شدن و اضمحلال هستند. امروز 32 درصد از بچه‌ها، نامشروع به دنيا مي‌آيند ، در حالي كه در سال 1970، اين تعداد 11 درصد بود. لذا وضعيت بسيار نگران‌كننده است. (6)

بهتر است ادامه ي بحث را از زبان آمارهايي كه از سوي پايگاه Paventswithout Partners  تهيه شده است دنبال كنيم :

- "تقريباً يک سوم زنان قيم فرزند در آمريکا ، هرگز ازدواج ننموده اند.

- 6/5 ميليون فرزند آمريکايي ، با پدر بزرگ ها و مادر بزرگ هايشان زندگي مي کنند.

- - در آمريکا تعداد مادران مجرد در سال هاي 1970 تا 2000 ميلادي از 3 ميليون نفر به 10 ميليون نفر افزايش يافته است. همچنين در همين مدت تعداد پدارن مجرد از 393000 نفر به 2000000 نفر افزايش يافته است.

- در مکزيک، مادران نوجوان بين 13 تا 19 ساله، 27 درصد کل حاملگي هاي اين کشور را تشکيل داده اند. (7)

اما نظر اسلام در اين باره کاملا صريح و متفاوت است . اسلام اهميت زيادي براي خانواده قائل است .جوانان را تشويق به تشکيل خانواده مي کند و روايات زيادي در باره ي تربيت صحيح فرزند و ارتباط آن با بزرگ شدن در خانواده اي متعادل و فرهيخته وجود دارد.

در مقاله ي بعد به گونه اي جديد درخانواده ي غربي به نام " زندگي مشترك بدون ازدواج " مي پردازيم و انحرافات زنان ، مردان و كودكاني كه قربانيان خانه هاي متزلزل غربي هستند را مورد بررسي قرار مي دهيم .

تنظيم :داوودي

پي نوشت ها :

1- گيدنز، آ ، جامعه شناسي ، ص 438، 1379، تهران ، نشر ني

2- بستان ، ح ، فصل نامه  شيعه شناسي ، شماره 11

3- ما من شيى مما احله‏اللّه ابغض اليه من الطلاق.» (شيخ حرّ عاملى، وسائل الشيعه، ج 15، ص 267

4- www.laws.irbar.com

5- گيدنز، آ ، جامعه شناسي ، ص 438، 1379، تهران ، نشر ني

6- بورسوا، آ، افول اخلاقي آمريكا، ص11

7- ماه نامه سياحت غرب ، 1385 ، شماره 34

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: